ضخامت سنج چیست؟
برای پرسش به این سوال باید گفت که، ضخامت سنج ها ابزارهای اندازه گیری هستند که می توان از آنها برای تعیین ضخامت یا ماده استفاده کرد. به طور کلی چندین نوع مختلف ضخامت سنج وجود دارد که هر کدام بسته به کاربرد در نظر گرفته شده برای گیج کمی متفاوت عمل می کنند. در این مقاله انواع رایج ضخامت سنج ها و کاربردهای آن ها بحث خواهد شد و اطلاعاتی در مورد مشخصات مربوط به این نوع دستگاه ها ارائه خواهد شد.
ضخامت رنگ خودرو چیست؟
همانطور که گفته شد، یکی از مهم‌ترین بخش‌های کارشناسی خودرو، تشخیص رنگ شدگی است و این کار به کمک ضخامت سنج‌های مختلف انجام می‌شود. ضخامت رنگ خودرو مقدار ثابتی است که معمولا در استانداردهای رنگ خودرو به آن اشاره می‌شود. ضخامت رنگ خودرو مقدار ثابتی دارد و با هر بار رنگ شدن ماشین، این ضخامت بیشتر می‌شود. به همین دلیل دستگاه ضخامت سنج رنگ خودرو می‌تواند به شما نشان دهد که یک ماشین تصادف کرده است یا نه؟
استاندارد ضخامت رنگ ماشین به شکل لیست زیر است:
- بدنه ماشین: بدنه فلزی و آهنی ماشین، اولین و مهم‌ترین بخش استاندارد ضخامت رنگ ماشین است. به این دلیل که لایه اول است و به تشخیص رنگ شدگی کمک می‌کند.
- لایه Primer: این لایه، لایه اول رنگ و لایه دوم ضخامت رنگ بدنه خودرو شماست که برای محکم‌تر شدن بدنه روی آن زده می‌شود و از 40 تا 55 میکرون ضخامت دارد. این لایه همان لایه نقره‌ای رنگ و براق بدنه است که وقتی رنگ ماشین به طور کامل می‌رود، آن را می‌بینیم.
- لایه رنگ Basecoat: بیس کت، لایه دوم رنگ بدنه است که در کارخانه روی بدنه ماشین زده می‌شود و به شکل بسیار نازکی روی لایه پرایمر قرار می‌گیرد. ضخامت این لایه نیز از 10 تا 20 میکرون است.
- لایه Clearcoat: این لایه نیز لایه آخر رنگ است که همان رنگی است که ما روی ماشین می‌بینیم و کارخانه در مرحله آخر این رنگ را روی ماشین می‌زند. این لایه از رنگ نیز معمولا از 30 تا 50 میکرون ضخامت دارد.
کاربردهای ضخامت‌سنج
- کنترل کیفیت در تولید
- بازرسی و نگهداری تجهیزات
- اندازه‌گیری ضخامت پوشش‌ها و رنگ‌ها
- بررسی خوردگی و فرسایش مواد
چه عواملی بر سنجش ضخامت یک پوشش تاثیر می‌گذارند؟
بعضی از عوامل وجود دارند که به ضخامت سنج اجازه نمی‌دهند تا ضخامت سطح را به درستی اندازه‌گیری کند. عواملی مثل انحناء داشتن سطح، ضخامت و زبری سطح، میزان نفوذپذیری مغناطیسی و رسانا بودن سطح می‌توانند در اندازه‌گیری ضخامت به طور نادرست موثر باشند. البته امروزه به وسیله ضخامت سنج‌های التراسونیک این مشکل رفع شده است. این وسیله، به وسیله پراب خود امواج التراسونیک را ارسال کرده و انعکاس آن از مرز پایینی دریافت می‌شود و بدین گونه اندازه‌گیری انجام می‌شود.
انواع ضخامت سنج
ضخامت سنج مواد
اولین مورد از این سنج ها ضخامت ماده را با ابزارهای مکانیکی اندازه گیری می کند – یک ابزار مدرج در اطراف نمونه بسته می شود تا زمانی که با هر دو طرف ماده تماس برقرار شود – فرآیندی شبیه به میکرومتر. برای اهداف این مقاله، از این گیج ها به عنوان ضخامت سنج مواد یاد می شود.
انواع ضخامت سنج مواد :
ضخامت‌سنج مکانیکی:
- از روش‌های فیزیکی مانند فک‌های اندازه‌گیری یا میکرومتر استفاده می‌کند.
- مناسب برای مواد جامد مانند فلزات، پلاستیک و چوب.
- مثال: کولیس یا میکرومتر.
ضخامت‌سنج اولتراسونیک:
- از امواج فراصوت برای اندازه‌گیری ضخامت مواد استفاده می‌کند.
- برای مواد غیرفلزی، کامپوزیت‌ها و لایه‌های نازک مناسب است.
- قابلیت اندازه‌گیری ضخامت بدون نیاز به دسترسی به هر دو طرف ماده.
ضخامت‌سنج مغناطیسی:
- برای اندازه‌گیری ضخامت پوشش‌های غیرمغناطیسی روی فلزات مغناطیسی (مانند فولاد) استفاده می‌شود.
- مثال: اندازه‌گیری ضخامت رنگ یا پوشش روی فولاد.
ضخامت‌سنج الکترومغناطیسی:
- برای مواد غیرمغناطیسی مانند آلومینیوم، مس و پلاستیک استفاده می‌شود.
- مناسب برای اندازه‌گیری ضخامت پوشش‌ها یا لایه‌های نازک.
ضخامت‌سنج لیزری:
- از تکنولوژی لیزر برای اندازه‌گیری دقیق ضخامت مواد استفاده می‌کند.
- در صنایع پیشرفته مانند نیمه‌هادی‌ها و تولیدات با دقت بالا کاربرد دارد.
ضخامت‌سنج نوری:
- از نور برای اندازه‌گیری ضخامت مواد شفاف یا نیمه‌شفاف مانند شیشه یا پلاستیک استفاده می‌کند.
ضخامت سنج های پوشش
نوع دوم ضخامت سنج برای اندازه گیری ضخامت پوشش های اعمال شده بر روی سطح طراحی شده است – اینها به عنوان ضخامت سنج پوشش شناخته می شوند.
ضخامت سنج های پوشش در برخی موارد، اندازه گیری ضخامت ماده ای که روی سطح دیگری اعمال شده است، مانند پوشش یا رنگ اعمال شده روی لوله، مهم است. در مواردی از این قبیل، ضخامت سنج مواد به خوبی عمل نمی کند زیرا فقط یک طرف ابزار یا هر جنس دیگری با رنگ پوشیده شده است و بنابراین یک ضخامت سنج مواد که قبلا توضیح داده شد نمی تواند برای اندازه گیری عمل کند.
ضخامت سنج های پوشش (که گاهی اوقات به عنوان رنگ سنج نامیده می شود) اندازه گیری ضخامت پوشش را ارائه می دهد تا اطمینان حاصل شود که پوشش با استانداردهای لازم مطابقت دارد.
ضخامت سنج سیم و ورق فلزی
نوع سوم ضخامت سنج یک وسیله مکانیکی ساده تر است که برای اندازه گیری ضخامت سیم و ورق فلزی استفاده می شود. برخی از انواع دیگر ضخامت سنج ها ممکن است شامل ابزارهایی مانند ضخامت سنج و حسگر یا فاصله سنج ها در هم آمیخته باشد. این دستگاه ها بیشتر در اندازه گیری فاصله یا شکاف بین دو سطح پر کاربرد هستند تا ضخامت یک ماده یا پوشش اعمال شده بر ابزارها.
مزایای استفاده از ضخامت‌سنج مواد
- دقت بالا در اندازه‌گیری.
- امکان اندازه‌گیری بدون تخریب ماده.
- سرعت بالا در بازرسی و کنترل کیفیت.
- قابلیت استفاده در محیط‌های صنعتی و شرایط سخت.
نکات مهم در انتخاب ضخامت‌سنج مواد
- نوع ماده: فلزی، غیرفلزی، مغناطیسی یا غیرمغناطیسی.
- محدوده ضخامت: ضخامت‌های بسیار نازک تا ضخیم.
- دقت اندازه‌گیری: بسته به نیاز صنعت.
- شرایط محیطی: دما، رطوبت و شرایط کاری.
- قابلیت حمل: دستگاه‌های پرتابل یا ثابت.
کلام آخر
در این مقاله ما به این سوال که ضخامت سنج چیست و چه کاربرد و انواعی دارد پرداخته ایم. نکته ای که لازم است به آن دقت شود این است که، ضخامت سنج های مواد و همچنین ضخامت سنج های پوشش نیاز به کالیبراسیون در برابر تست های مواد دارند تا اطمینان حاصل شود که اندازه گیری های دستگاه مقادیر دقیق را ارائه می کنند.
برای مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر میتوانید باما تماس حاصل نمایید.
